Hervormingen internationale organisaties

Waaruit bestaat volgens u de noodzaak van de hervorming van internationale multilaterale organisaties?

De noodzaak om internationale multilaterale organisaties te veranderen ligt meer aan de invulling ervan dan aan het systeem dat er ten grondslag aan ligt. De invulling geschiedt veelal op een manier die sinds de Tweede Wereldoorlog onveranderd is gebleven. Zo heeft de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties slechts vijf permanente zetels, allemaal ingevuld door de overwinnaars van de Tweede Wereldoorlog. Maar ondertussen zijn er nieuwe grootmachten die gezien hun economische prestaties in de verstreken 64 jaar meer recht zouden hebben op een dergelijk zetel. Desalniettemin blijft de structuur ongewijzigd. Om de internationale organisaties te laten aanspreken op de gehele mondiale wereld is dit echter wel nodig. Op dit moment zijn de organisaties nog te veel gesplitst op de belangen van het Westen.

Dit komt bijvoorbeeld goed naar voren als we kijken naar de twee machtigste internationale economische instellingen. Het Internationale Monetaire Fonds (IMF) en de Wereldbank zijn met hun kiessysteem in een positie gezet dat ze zich meer richten op de Westerse belangen dan op de mondiale belangen. Zo hebben geen van beide organisaties ooit een leider van het Aziatische continent gehad. Sterker nog, alle leiders kwamen tot op heden steevast uit Europa of Noord-Amerika(1). Dit is uiteraard een paradox, omdat het juist die twee continenten zijn die zich zo sterk inzetten voor democratie in alle landen. Democratie waarin een meerderheid van de mensen het voor het zeggen hebben en daarbij de minderheden beschermen. Dit terwijl de krampachtige handhaving van hoge posities in organisaties zoals de VN-veiligheidsraad en het IMF ervoor zorgen dat een kleine machtige minderheid het voor het zeggen hebben in de wereld. De 900 miljoen mensen die wonen in Europa en de Verenigde Staten van Amerika regeren in feite over de overige 5,6 miljard mensen van de wereld. Een kleine 12% die de mondiale besluitvorming staat is uiteraard haaks op de beginselen van democratie, toch is dat wat er gebeurt met de huidige internationale organisaties.

Dat de Europese Unie ook dergelijke symptomen begint te vertonen blijkt uit de reactie van de Franse president Sarkozy en de Duitse bondskanselier Merkel met de woorden: “Het heeft geen zin als er steeds meer leden komen en wij niets meer kunnen beslissen.”(2)
Het staat synoniem voor de kern van het probleem in de Europese Unie, namelijk of een grootmacht in wording moet toetreden. De momenteel een regionaal grootmacht zijnde Turkije zou met toetreding tot de Europese Unie de machtsbalans grotendeels verstoren. En alhoewel de internationale multilaterale organisaties opgezet zijn om het diplomatieke verkeer beter op gang te helpen, worden ze vrijwel allemaal gebruikt om de (West-)Europese en Noord-Amerikaanse belangen veilig te stellen.

De noodzaak om van internationale multilaterale organisaties te hervormen bestaat dan ook niet uit het veranderen van het systeem, maar uit de uitvoering ervan. De gedachte achter het huidige wereldsysteem en statenstelsel dient echter wel wezenlijk te veranderen. Want zoals Amerikaanse onderzoeksinstellingen al voorspellen, zal binnen aanzienlijke tijd de macht verschuiven naar het oosten. Zo zegt het toonaangevende Stratfor Instituut dat Turkije en Japan de komende supermachten zullen worden, terwijl dr. George Friedman zelfs een economische en diplomatieke oorlog voorspelt tussen Turkije en de Verenigde Staten van Amerika.(3) Dat dit deels te wijten is aan de onkunde van internationale multilaterale organisaties die ondanks de tanende macht van West-Europa toch krampachtig eraan vasthouden, staat buiten kijf.

Armand Sağ

19 mei 2009

© Armand Sağ 2009